Wat is kurk en waarom deelnemen aan een recycleerprogramma? –

Kurk is een natuurlijk en biologisch afbreekbaar materiaal, gemaakt van de bast van de kurkeiken (Quercus suber L.) die voornamelijk groeien in een smalle geografische zone van het westelijke Middellandse-Zeebekken van Noord-Afrika, Spanje en Portugal.

De kurk wordt in vellen van de bomen verwijderd wanneer een boom 25 tot 30 jaar oud is en op borsthoogte ongeveer 60 cm in omtrek meet, en daarna meestal met tussenpozen van 9 tot 10 jaar.

In tegenstelling tot het oogsten van oesters (waar we het in een eerder artikel over hadden), vernietigt het oogsten van kurk niet zijn gehele natuurlijke habitat. Maar het is wel een van de factoren die schade aan de bomen veroorzaken, zoals intens waterverlies en wonden die toegang tot schimmels veroorzaken.

De goede gezondheid van het kurkeikenbos, dat meer dan twee miljoen hectare beslaat, is van sociaal-economisch belang voor de rondomliggende landbouwgemeenschappen.

Helaas gaat die gezondheid achteruit.

Alleen al in Noord-Afrika is het kurkbosareaal de afgelopen tachtig jaar gehalveerd.

Op een gegeven moment was overoogsten een van de oorzaken, maar het is zeker niet de enige.

Andere bedreigingen voor deze kostbare bomen zijn veranderingen in het milieu als gevolg van langdurige perioden van droogte afgewisseld met hevige regenval die een fysiologische achteruitgang veroorzaakt waardoor elk deel van de boom - van blad tot eikel tot wortel - kwetsbaarder is voor insecten en schimmels.

Wanbeheer van deze bossen brengt nog meer problemen met zich mee. Zo draagt de daling van de marktprijs van kurk bij aan het achterlaten van kurkeikenbossen, waardoor struiken de bosbodem kunnen overnemen. Dit leidt tot een verslechtering van de biodiversiteit van de kurkeik door ziekten en verhoogt het risico op bosbranden.

Onjuist bosbeheer heeft nog meer negatieve gevolgen, zoals het gebruik van schadelijke schimmelwerende middelen, het gebrek aan goede opleiding van het personeel en het ondeskundige sprokkelen van brandhout.

Overoogst, klimaatverandering en wanbeleid zijn een slechte mix van problemen die resulteren in een ziekte die “oak decline” of"COD - Chronic Oak Decline" wordt genoemd.

In tegenstelling tot het recycleren van oesterschelpen maakt de recyclage van kurk geen deel uit van de cirkel die  een ecosysteem regenereert.

Door het recyclen van onze natuurlijke wijn -en champagnekurken worden we een onderdeel van de post-consument gebruikscyclus die indirect maar positief de duurzaamheid en een gezonde regeneratie van de kurkeiken kan beïnvloeden, zonder ze te forceren.

Waarom zien we meer 'plastic' kurken of schroefdoppen in wijnflessen?

Enkele decennia geleden werd een aanzienlijk deel van de Australische gebottelde wijnen beschadigd door 'slechte kurken'. Spaanse en Portugese kurkleveranciers werden ervan verdacht opzettelijk dubieuze wijnkurken te hebben geleverd om de export van Aussie-wijnen naar andere markten te voorkomen. Al dan niet terecht zijn niet-afbreekbare vervangingsmiddelen voor wijnkurken uiteindelijk in beeld gekomen, een zoveelste ongelukkige beslissing met negatieve gevolgen voor het milieu. (lees verder onder fotos)