Kies een kus. Memoire over racisme in het leven van een naïeve immigrant

Sinds de moord op George Floyd ben ik me er pijnlijk van bewust dat het gemakkelijk is om mijn profiel tegen racisme zwart te maken. De juiste woorden vinden om te helpen in de strijd, niet zozeer. Maar geef me een minuutje de tijd, want ik heb een levensverhaal te vertellen.

Ik herinner me nog goed de eerste Algerijnse familie die in de buurt van mijn grootmoeder in de stad kwam wonen. Ik moet ongeveer 10 of 11 jaar oud zijn geweest en ik kon niet begrijpen waarom iedereen ze "Turken" noemde. Ze kwamen helemaal niet uit Turkije. De algemene term voor alle gezinnen uit het Midden-Oosten en Afrika die na de opening van de grenzen van de EU zijn ingetrokken, was mijn eerste confrontatie met racisme.

Geboren in '69, groeide ik vrij beschut op in het Vlaamse platteland. Ik was een verlegen kind, maar ook nieuwsgierig. Terwijl de mensen... 'sommige mensen'... om me heen mopperden en spuwden over de instroom van migranten in ons kleine landje, was ik vol nieuwsgierigheid. Wie waren zij? Hoe was hun land? Wat aten ze? Waarom droegen ze een hoofddoek?  En waarom bleven de mensen aandringen om ze Turken te noemen? Waarom schreeuwden ze 'zwartzak' of 'makak' naar Afrikaanse mensen?

Wat was er met mijn landgenoten aan de hand? Mijn eigen familie zelfs? Waarom waren ze niet meer nieuwsgierig en gastvrij? Waar waren ze bang voor? Persoonlijk was ik blij voor culturele diversiteit in mijn jonge leven.

De eerste Amerikaanse zwarte man die ik ooit heb ontmoet, wiens hand ik ooit heb geschud en wiens wang ik ooit heb gekust, was mijn buurman toen ik in Noord-Duitsland woonde. Hij was bij de Amerikaanse luchtmacht en uit Texas afkomstig. Ik was negentien jaar oud. Ik wist het toen nog niet, maar de ballon was geprikt, de muur was kapot. Pat was de eerste van een groot aantal Afrikaans-Amerikaanse vrienden die ik in mijn toekomst zou tellen.

Soms is gewoon jezelf zijn de radicale daad. Als je de ruimte inneemt in een systeem dat niet voor jou is gebouwd, is je eigen authenticiteit je activisme.

Elaine Welteroth

Uitingen van racisme en discriminatie zijn gênant en ongemakkelijk. Het zit niet goed in mijn hart. Ik ben niet in staat om zo te denken. Want... ik hou van zielen, en culturen, en verhalen. De essentie van mensen. Maar ondanks de voor de hand liggende kwesties van vreemdelingenhaat in mijn eigen land, ook gericht tegen mijn Braziliaans-Amerikaanse ex-man wat heel kwetsend was, en dat zelfs in mijn eigen uitgebreide familie nog steeds leeft, moest ik nog leren dat er racisme is, en dat er racisme is. Ik begreep het niet.

Tot ik naar de Verenigde Staten verhuisde.

In Lafayette, Indiana, ontmoette ik het prachtigste Afro-Amerikaanse echtpaar, Christopher en Tamika. We waren heel snel, heel nauw verbonden. In het leven ontmoet je mensen waar je gewoon mee klikt, je past bij elkaar als heet water en oplossoep. Nietwaar? Het was niet alleen zij, maar ook hun familie. We waren zielen, en geestverwanten.

Indiana lijkt lang geleden. Het lijkt een leven lang weg van het platteland van Vendée (Frankrijk), waar ik nu woon. Het platteland hier, is een bubbel.

De gebeurtenissen die in een dag of in een moment van je leven gebeuren, kunnen zo'n blijvende impact hebben. Terug in Indiana liep tijdens een solo-nachtdienst bij het tankstation waar ik als kassier werkte, de Ku-Klux-Klan 'mijn' winkel binnen. Het benzinestation was een drukke plek, vlak naast de I-65, een crosscountry route die de Grote Meren met de Golf van Mexico verbindt. Maar die dag was het stil op straat. De haat-groep had een rally in de stad gehad en de mensen bleven thuis in geval van onrust.

Toen de deur openging en ik opkeek van mijn werk... daar waren ze dan, een groep van twintig of dertig KKK, gekleed in witte lakens, sommigen met puntige kappen, anderen zonder.

Je had mijn kleine naïeve zelf omver kunnen slaan met een pluimpje. Geconfronteerd worden met mijn eigen ideologieën zoog de adem uit mijn longen. Die nacht leerde ik dat er een dunne lijn is tussen gekrenkt zijn en doodsbang zijn. Mijn geweldige vrienden lagen slechts een paar kilometer verderop veilig in bed. En met elke transactie die ik maakte op de kassa, voelde ik me voor hun vriendschap steeds minder waardig. Maar het was ook een keerpunt.

Image
Tamika & ik, nog zo jong!

Tamika was op dat moment zwanger van haar eerste kind. Ik was dolblij toen ze me vroegen om de peettante van de baby te zijn. Toen Jade een paar maanden oud was, misschien 6 maanden, ik herinner me de omstandigheden niet meer zo precies, maar op de een of andere manier reden Chris en ik, en de baby, ergens naartoe - en lang voor GPS of mobiele telefoons, raakten we verdwaald in een gebied dat "White County" heet. Nu moet je je realiseren dat dit gebied in Indiana in de geschiedenis is ontstaan. Dit was berucht Ku-Klux-Klan territorium. We realiseerden ons dat toen we in een willekeurige buurt waren gestopt om op een landkaart uit te zoeken hoe we thuis konden geraken.

Na Chris' uh-oh, keken we in het rond. Steeds meer witte gezichten verschenen achter de vensters, sommige met een telefoon tegen de oren gedrukt. Ze staarden. Het was niet alleen de kaart die ons precies liet zien waar we waren. Plotseling word je je erg bewust. We waren hier geen mensen. Geen vrienden. We waren een zwarte man en een blanke vrouw. Met een baby in de auto. En alle kriebels in je bewuste zelf... beginnen op hetzelfde moment te prikkelen.

Wat er in het volgende moment gebeurde, werd geboren uit het diepste van de ziel en de vriendschap. En mogelijk vanuit de behoefte om te bokken als een hengst tegen de geschiedenis zelf. Ik zal het nooit vergeten. We keken naar de gezichten, we keerden ons naar elkaar... en we kusten elkaar  ingetogen op de lippen, armen om elkaar heen gewikkeld.

Het is, tot op de dag van vandaag, de meest gepassioneerde kus van mijn leven. Niet vanwege de kus zelf, ik bedoel, het kussen van Chris was als het kussen van mijn broer... maar eerlijk gezegd... moet je hevig in iets geloven om dat moment van protest te creëren in het hart van de eeuwenlange ingebakken witte suprematie. Ik heb mijn middelvinger in het gezicht van onrechtvaardigheid nog wel eens gebruikt in mijn leven, maar geen enkele is zo krachtig en mooi als dat.

Enkele maanden later, nadat ik getuige was van de geboorte van Chris en Tamika's zoontje Joshua, pakte ik in om naar Memphis, Tennessee, te verhuizen. Een absolute droom die uit kwam. Ik hou van de Blues. Het lezen van het boek "Blues People" had me veel inzicht gegeven in de geschiedenis van de muziek, geboren uit slaven die op de zuidelijke bodem zwoegden. Ik popelde om in de buurt van Beale Street te wonen, waar ik 24 uur per dag en 7 dagen per week uit de Heilige Graal van de Blues kon drinken. Ik verhuisde naar het 'diepe zuiden', klaar om mijn horizon nog verder te verbreden.

Tamika nam me toen terzijde. Ik was haar dierbare vriendin en de vrouw aan wie ze haar kinderen toevertrouwde, maar ik denk dat ze mij ook zag als het naïeve buitenlandse meisje dat niet echt de omvang van het racisme in de VS kende en dat het waarschijnlijk nooit 'echt' zou begrijpen.

Ze zei: "Het is anders in het zuiden, Bren. Racisme is hier al erg genoeg, maar in het Zuiden leeft het, en het gaat beide kanten op, dus het zal ook op jou gericht zijn."

"Hoe groot een natie ook is, ze is niet sterker dan haar zwakste mensen, en zolang je een persoon naar beneden houdt, moet een deel van je daar beneden zijn om hem naar beneden te houden, dus het betekent dat je misschien niet zo hoog zult stijgen als je anders zou kunnen."

Marian Anderson (1898 - 1993)
Het gebeurde binnen enkele dagen na mijn aankomst in Memphis, bij de kruidenierswinkel. Ik vroeg me af waarom de kassier - een jonge zwarte vrouw - niet reageerde op mijn hallo of me in de ogen keek en zelfs geen dialoog met me had. Eerst dacht ik dat ze misschien een slechte dag had. Maar al snel kwam het besef. "Wow, oké Tamika, ik snap het nu." Als mijn vriendin me niet had gewaarschuwd, had ik het me niet zo snel gerealiseerd. Zo denk ik er niet over. Mensen zijn zielen, en dat is een grote ideologie om te leven op een plek waar je in de minderheid bent. Het zet de schoen op de andere voet. Een beetje. En je begint net iets meer te zien hoe de geschiedenis de grond waarop je loopt, doordringt.

"Stilte, ontdek ik.
is iets wat je echt kan horen."

Haruki Murakami (from Kafka on the Shore)

Ik was er een tijdje door van streek. Elke zwarte persoon die zich ooit zo gedroeg, was vertegenwoordigd in die ene kassier. Waarom zou je racistisch tegen me zijn? Ik heb het haar vaak in mijn diepste gedachten gevraagd. Ik?! Hoe kan ik verantwoordelijk worden gehouden?

Ik was toch een immigrant.

Totdat een dieper onderzoek naar mijn enige voorvader in de geschiedenisboeken uitwees dat hij een van de eerste pioniers was die het oerwoud in Congo, onder Leopold II, verwoestte om banen te leggen. Het is natuurlijk moeilijk om dit te bevestigen, maar mijn achternaam is nogal uniek. Het is dus niet onmogelijk dat een van mijn voorvaderen een hand had in de geschiedenis van racisme en slavernij. Daar stond ik me dan rot te schamen!

Ik had nederig geleerd, maar besefte dat er nog zoveel meer te leren viel. En dat is nog steeds zo!

Moord heef in Memphis mijn leven aangeraakt. Een kollega van me werd gekidnapd, verrot geslegen en gewurgd, en halfnaakt gedumpt in een veld net over de grens met Mississippi. Ongeveer twee jaar geleden werk onze baas doodgeschoten terwijl hij hartje Memphis naar huis lief, in de buurt van mijn geliefde Beale Street. Beide daders waren zwart. In Stacy's geval was het een haatmisdrijf. Ze was lesbisch. In Phil's geval ging het om een bende-inwijding. Betekent dat dat we de hele Afro-Amerikaanse gemeenschap niet mogen respecteren? Nee.

Mr. Floyd, de Afrikaans-Amerikaanse man die aan de basis ligt van de huidige #blacklivesmatter protesten, had ook een heftig strafblad en deed verschrikkelijke dingen. Er is ook veel geplunderd en vernield, wat ik niet door de vingers kan zien. De toespraak van de burgemeester van Atlanta, Keisha Lance Bottoms, was geweldig. Dit soort gedrag doet de erfenis van de grootste demonstrant van allemaal, Martin Luther King, geen eer aan,

Ongeveer tien jaar geleden had ik de eer om onder de boom te zitten waar MLK zijn "I have a Dream" speech schreef. Dat was echt kippenvel! Die plek aan de York River bij Holly Knoll (het Moton Center) wordt volledig weerspiegeld in de gratie en de sereniteit van zijn krachtige toespraak.

Ik zie veel mensen op de sociale media en de mensen die om me heen wonen zich tegen de protesten keren en dat doet me echt veel hartzeer. Ze willen zichzelf niet als racist afschilderen, maar ze reflecteren en delen enkel het verhaal dat ze willen horen.

George Floyd was niet de eerste zwarte die het slachtoffer werd van gericht politiegeweld. Ahmaud Arbery ging gewoon joggen. Christian Cooper was gaan vogelen. Kevin Davis probeerde zijn vriendin te verdedigen tegen een gewapende indringer. Sandra Bland pleegde een verkeersovertreding. De lijst gaat maar door.

Image
Het Moton Center bij Holly Knoll met de boom van Martin Luther King Jr. (r)

Er zijn zo veel incidenten dat, net als alle massaschietpartijen, ze door de maatschappij gemarginaliseerd worden.

Maar dit keer, bij de moord op Meneer Floyd, zette de wereld de televisie niet af als 'weeral slecht nieuws'. Want, op geen enkel moment in de 8 minuten en 40 seconden begreep dat trieste excuus van een polities agent niet dat hij werd gefilmd, dat hij een moord pleegde op iemand die hij als minderwaardig beschouwde, een zwarte man die hij zich gerechtvaardigd voelde om te pesten en te onderwerpen aan zijn knie. Waarschijnlijk was hij al eerder met zulk gedrag weggekomen. Hij handelde ongestraft, gesterkt door zijn witheid.

In de loop van de geschiedenis is het racisme in de Verenigde Staten uitgegroeid tot een anaconda die zijn maatschappij in een wurggreep houdt. In een zeer verontrustende 8m40s, staarde de wereld in de spiegel van een systeem dat verschrikkelijk gebroken is.

Anno 2020 werd een politiemacht waaronder bepaalde racistische, autocratische individuen die het  publiek zouden moeten beschermen, geïdentificeerd als deel van het probleem in plaats van de oplossing.

Als ik nu in de VS zou zijn, zou ik waarschijnlijk in de straten van Atlanta (het is een geweldige stad in de buurt van waar ik later woonde) staan in solidariteit. In plaats daarvan steek ik mijn vuist op vanuit het platteland van Frankrijk en gebruik ik mijn pen uit protest tegen een gebroken systeem. Ik wil een wereld waarin gelijkheid heerst, een wereld waarin we allemaal ongeacht onze huidskleur gelijke kansen hebben. Het publieke lynchen mag niet worden gemarginaliseerd noch toegelaten. Racisme in de politie mag niet worden toegelaten.

Ik wil geen wereld waarin mijn zwarte familie en vrienden minder dan 1% de kans krijgen op het voordeel van de twijfel. De idee dat ze bang moeten zijn vanwege de kleur van hun huid om bijvoorbeeld te gaan joggen, beangstigt me oneindig, oneindig, oneindig veel meer dan mijn kleine middernachtelijke ontmoeting met de KKK.

Ik begrijp dat racisme en discriminatie vele vormen heeft. Het gaat niet alleen om huidskleur. Soms staat het zelfs los van de geschiedenis. We leven in een maatschappij waar niemand je kan vertellen wat je moet doen, maar waar de kracht voor verandering in onszelf ligt.

Kinderen die worden geboren, worden niet racistisch geboren. Denk daar maar eens over na gedurende acht minuten en veertig seconden.

Racisme is geworteld in onwetendheid door de generaties heen.
Onwetendheid is een keuze.
Onwetendheid en racisme zijn een mal dat gebroken kan worden.
Omarm je innerlijke werk.
Breek de mal.
Ga weg van de verhalen die voeden wat je wilt horen.
Kies elkaar.
Kies een kus.
En stem, want het verdomde 'systeem' heeft een wereldwijde hervorming nodig!

Bedankt voor het lezen.
Brenda Faucon

Natuurlijk is ieders leven van belang, maar dit is een gevecht tegen politiegeweld op basis van huidskleur. Het is een strijd voor gelijkheid en voor gelijke kansen, ongeacht de huidskleur. Dus, het gaat niet om #alllivesmatter. Als dat beledigend is, sta je aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Maar goed nieuws... het is nog niet te laat om er aan te werken!
Image

"Niemand wordt geboren die een ander haat vanwege de kleur van zijn huid of zijn achtergrond of zijn religie. Mensen moeten leren haten en als ze kunnen leren haten, kunnen ze leren liefhebben, want liefde komt natuurlijker naar het menselijk hart dan het tegenovergestelde".

Nelson Mandela

Share this Post

Image