In de naam –

De term "koolzaad" komt van het Latijnse Brassica napus L. en behoort tot de familie van de Brassicaceae, die vroeger kruisbloemigen werden genoemd. De bloemkroon van de koolzaadbloem bestaat uit vier bloemblaadjes die in de vorm van een kruis gerangschikt zijn, vandaar kruisbloemige. Andere planten uit de Brassicaceae-familie zijn mosterd, spruitjes, bloemkool, broccoli, boerenkool,...

De lente brengt in vele delen van Europa landschappen die bezaaid zijn met de zacht wuivende gewassen in een explosieve zee van geel. De Vendée vormt hierop geen uitzondering en zorgt voor ritjes door een landschap dat nooit ophoudt adembenemend te zijn.

Koolzaad doet niet alleen in de Europese Unie (EU) goede zaken, maar ook wereldwijd. China, India, Canada en Australië zijn ook grote producenten van deze olie. In Frankrijk is het bekend onder de naam Colza.

De waarde van colza

De meesten van ons kennen koolzaad olie als een neutraal smakende olie met een laag gehalte aan verzadigde vetten die we in de keuken gebruiken. In Noord-Amerika is het bekend onder de naam Canola. Canola is een naam die is verzonnen om van de negatieve connotaties van de term "rapeseed" af te komen (rape = verkrachting). Het is een gewas dat in Canada wordt verbouwd, vandaar can-ola.

Maar de voordelen zijn veel meer dan een product met een laag gehalte aan verzadigde vetten, een lage zuurgraad en veel Omega om mee te koken.

De plant is verwant aan een soort kool, in de Aziatische keuken bekend als Yu Choy, die met kruiden in een roerbakschotel kunnen worden gekookt. We hebben dit recept voor u gevonden om te proberen. Omdat het een hoge bron van eiwitten is goed voor menselijke consumptie, kan koolzaad ook worden gebruikt om vegetarische/ veganistische burgers te maken in plaats van sojaburgers.

Het is een door insecten bestoven gewas waarvan de bloemen honingbijen aantrekken. Imkers besteden hun bijen vaak uit aan boeren voor bestuiving en voor de productie van honing. De bloemen van koolzaad bestaan uit een stamper en zes meeldraden die stuifmeel produceren. De veldbloei begint gewoonlijk in april en duurt enkele weken. De bloemknoppen bloeien eerst in trossen, en dat is het moment waarop de bijen en de wind hun bevruchtingswerk doen.

De honing uit de bijenkasten wordt vervolgens gemengd met een honing van een hogere kwaliteit en verkocht voor gebruik in bakkerijen.

Eenmaal bevrucht worden de bloemen omgevormd tot peulen die vijftien tot dertig kleine bolvormige, donkergekleurde zaden bevatten. Dat zaad wordt uiteindelijk geoogst om olie te produceren.

Naast spijsolie wordt raapzaadolie gebruikt als biosmeermiddel voor kettingzagen en zelfs toegevoegd aan petroleum in een verhouding van 2% tot 20% om biodiesel te maken.

In de Europese Unie wordt meer dan de helft van de geproduceerde olie gebruikt in overeenstemming met een EU-reglement om een schone(re) dieselolie te maken voor verwarmingsdoeleinden, auto's, enz. Vooruitgang in de technologie zal die olie zo maken dat hij kan worden gebruikt zonder bijmenging van fossiele brandstof.

De vraag is natuurlijk of er zoveel land kan worden vrijgemaakt om in de consumptiebehoeften te voorzien. Een ander nadeel is dat de kosten van oliewinning veel hoger zijn dan die van fossiele brandstof. Voorlopig wordt dus voornamelijk gebruikte canola-olie gemengd met fossiele brandstof om bio-diesel te produceren.

Wat overblijft na te zijn geplet om de olie te verwijderen, wordt koolzaadkoek genoemd, dat vervolgens wordt verwerkt tot koolzaadmeel, een eiwitrijk aminozuursupplement dat gunstig is voor melkkoeien.

Het zaad is het enige geoogste bestanddeel van de plant, de rest van het gewas - d.w.z. stro, wortels en zaaddozen - wordt als natuurlijke meststof in de grond teruggeploegd.

Het meest verbijsterende aan de plant is misschien wel dat hij radioactieve stoffen afstoot, en dat het gewas dus met succes kan worden geteeld in gebieden waar zich een nucleaire ramp heeft voorgedaan.

Dit is een verbazingwekkende lijst van voordelen, en wat de critici ook zeggen, deze voordelen zijn de reden dat deze plant een steeds grotere rol zal gaan spelen in de ontwikkeling van duurzaamheid.

Foto Köhler's Medicinal Plants (via wikipedia)