Eerlijk gezegd, het was geen korte rit van waar we wonen in de buurt van de Marais Poitevin in de Vendee, maar Oradour-sur-Glane stond aan de top op mijn denkbeeldige lijstje van plaatsen in de wereld "om te schieten". Een slechte woordkeuze in dit geval, maar fotoshoots in een vervallen, stedelijke omgeving of ruïne zijn wel een echte hobby, zelfs als amateurfotografen zoals ik hun onderwerp moeten bereiken via dubieuze manieren en de meest onvoorstelbare achterdeurtjes. Het dorp, gelegen in de Limousin in Frankrijk, is vrij beroemd bij fotografie liefhebbers; een al even begeerd onderwerp als Chateau Miranda (voor de eigenaars het hebben laten afbreken-en ja ik ben er ooit zelf betrapt, in mijn ondergoed dan nog maar dat is een heel ander verhaal!), in de buurt van Brussel in België, of zelfs Tsjernobyl, van de beruchte nucleaire ramp. Maar Oradour-sur-Glane is veel gemakkelijker te bereiken, vereist geen steekpenningen of inbreken, en het staat open voor het publiek.

Na een ontspannen rit van tweeëneenhalf uur met enkele mooie middeleeuwse dorpjes verborgen in een dicht bebost landschap, verscheen het lang-vernietigde dorp van Oradour. Zijn gebroken en zwart geworden overblijfselen tekenden zich grimmig tegen de typische Franse blauwe hemel; de ruïnes waren in een oogopslag zo intrigerend als ik had verwacht, alsof ze zeiden: "kom vrienden ... kom kijken wat hier gebeurd is."

Het is een sombere uitnodiging, geëtst uit de zielen van de zeshonderd tweeënveertig mannen, vrouwen en kinderen die op 10 juni 1944 door de Duitse Waffen-SS in het dorp werden afgeslacht... slechts tien of elf maanden vóór de einde van WO II.

Toen hij de ruïnes naderhand bezocht zei Generaal de Gaulle dat het dorp moest worden bewaard zoals het nu was. Het moest een blijvende herinnering voor de toekomstige generaties zijn... dat er uit het kwade geen goeds komt.

Met deze uitdrukkende wens bevrijdde hij de echoënde kreten van de mensen die hier op zo een brutale manier zijn vermoord.

Er is intussen al een jaar voorbij gegaan sinds mijn bezoek. Tot nu toe heb ik er niet over kunnen schrijven.

De waarheid is dat ik graag mijn camera, geladen met een grote-capaciteit geheugenkaart, een volledig opgeladen batterij (en een extra in mijn tas) en een vers-gereinigde lens, op dit gegeerde onderwerp wilde richten.

Oradour-sur-Glane! Het was een droom die uitkwam. Wat was ik gelukkig! Eerlijk gezegd is dit dorp een prachtig onderwerp voor de lens. In die zin kan ik helemaal objectief zijn. Als schrijver heb ik een klus te klaren. Als amateurfotograaf heb ik veel te leren, zoals licht, compositie en software. Woorden samensmelten met afbeeldingen is voor deze meid het ultieme. Objectief gesproken, vanop de kleine rots waarop ik de wereld zit te observeren, vertegenwoordigt Oradour dat ultieme.

Een half uur (ofzo) lang, terwijl ik langs de oude tramsporen liep, deed ik mijn werk, denkend aan het licht en het structureren van de beelden. Maar terwijl de zon hoger aan de hemel klom en de schaduwen ‘harder’ werden, nam ook de emotionele impact van de tragedie toe. Elke focus en klik van de camera duurde langer om te overwegen dan de vorige. De weegschalen van de slager, de bakstenen oven van de bakker, de uitgebrande auto van de dorpsarts precies waar hij er op die noodlottige middag werd uitgesleurd om ter dood gebracht te worden, vulden mijn lens en drukten op mijn ziel. Trappen naar nergens, en de overblijfselen van elke Singer naaimachine - waarvan er veel waren - ...ik dacht steeds minder aan compositie en zonlicht, en steeds meer aan de voeten die de stenen trappen hadden versleten, aan de vrouwen die liefdevol de kleding van hun familie hadden gerepareerd en genaaid.

In mijn notaboekje noteerde ik een aantal kernwoorden: koudbloedig, berekend, brutaal, harteloos, macaber, WTF... en waarom?

De oorlog was nog lang niet voorbij, maar Oradour-sur-Glane had de Duitse bezetting relatief ongeschonden doorleefd. Tot op 10 juni, slechts vier dagen na D-Day in Normandië, het dorp werd omringd door de Waffen-SS en de dorpelingen gedwongen werden zich te verzamelen op het dorpsplein. Om drie uur s’namiddags werden de vrouwen en kinderen gescheiden van de mannen en weggebracht. De echtgenoten, grootvaders, nonkels, broers en zonen wisten niet wat er met hun geliefden zou gebeuren. Om 15.30 uur werden de mannen in zes groepen verdeeld en naar verschillende locaties in het dorp gebracht. Om 16.00 uur werd het signaal gegeven dat ze zouden worden neergeschoten. Toen werd één voor één elk gebouw in brand gestoken. Vrouwen en kinderen hoorden alle commotie van in de kerk waar zij opgesloten waren en na een korte revolte waarbij sommigen werden neergeschoten, werden ze samen met de kerk verbrand.

Het handjevol mensen die aan het bloedbad ontsnapten, waaronder een achtjarige jongen, deden dat gedreven enkel door hun scherpzinnigheid, verblindende angst en stalen zenuwen.

Wandelend van huis tot huis met hun knoestige ijzeren bedden en kinderwagens was het, misschien wel bizar, de naaimachines die me het meest ontroerden; er waren er zoveel, meestal van het merk Singer. Ze leken een vreemde schakel naar het vredige dorp van vervlogen jaren, naar de onwetende slachtoffers en de handen en voeten die hen bedienden.

Vreemd hoe gewone huishoudelijke voorwerpen zo'n krachtig testament zijn voor zowel het leven zoals het was, en het leven zoals het nooit meer zou zijn. In slechts enkele uren stopte de harteklop van het dorp, minder tijd dan iemand nodig had om een ​​nieuwe blouse te naaien voor een dans evenement op een gewone zondagmiddag. Alle hoeken in de kerk waren plaatsen waar vrouwen tevergeefs zullen hebben geprobeerd hun kinderen en zichzelf te beschermen tegen de vlammen; waar zij knielend in gebed zochten naar troost op een plaats waar ze zich tot op dat moment altijd veilig en sereen hadden gevoeld. Een plek dat in mum van tijd hun tombe werd.

Het was een hete dag en ik had dorst, dus ging ik op zoek naar ergens weg van de kerk
om een beetje water te drinken.

Een tijdlang zat ik in de schaduw met mijn rug tegen de hoekige muur van een naoorlogs monument om de dingen te verwerken die mijn lens had vastgelegd en alles wat ik had gevoeld. De jongste persoon die gedood werd, was een baby van een week oud. Waarschijnlijk is zijn moeder bevallen in een van die verwrongen bedden achter een van de geraamte-achtige gevels. Zoveel mensenlevens, zoveel gezinnen, zoveel vernietiging! De gruweldaden in Oradour kregen op dat donkere moment in de geschiedenis weinig aandacht. Naast het feit dat ze verbrand werden, verdronken de verhalen van de slachtoffers in de komst van de geallieerde troepen op de stranden van Normandië.

Een halfuur in de schaduw en een flesje water deden helemaal niets om de warboel van gedachten, beelden en verdriet in mijn hoofd te ontrafelen. Het bleek te veel te zijn. Ik stopte m’n geliefde Nikon camera in mijn tas, de extra batterij ongebruikt, en ik liep weg terwijl ik probeerde opgelucht te zijn omdat ik deze felbegeerde fotografie-missie toch grotendeels had volbracht.

Als ik mezelf-van-een-jaar-geleden een briefje zou kunnen sturen, zou het waarschijnlijk een ferme waarschuwing bevatten. Het zal langer duren dan je denkt om dit te verwerken. Ik kan nooit vergeten wat ik zag in Oradour-sur-Glane, nooit nog de snijdende stilte onder mijn medebezoekers die dag niet meer horen, en me nooit meer losmaken van de indrukken die het dorp op me maakte. Maar door een droefheid voor de slachtoffers, en voor de mensheid... zelfs voor de Duitse soldaten die tijdens de oorlog vriendschappen hadden gesloten met de Fransen, of wroeging hadden vanwege de wreedheden die zij hadden gedaan 'in naam' van hun leider, is ook het perspectief naar voren gekomen. Ik ben het absoluut eens met De Gaule ... dat dit een testament moet blijven. Dat er van kwaad niets goed terecht komt. En het mag ons allemaal wel eens op de neus en in het hart worden gedrukt.

Oradour-sur-Glane zal altijd wel op iemands verlanglijstje staan om te fotograferen. Zoveel staat vast. Het dorp zal altijd een stille, aangrijpende herinnering blijven aan alles wat we als vanzelfsprekend beschouwen. De boodschap is melancholisch, maar oorverdovend in zijn oproep om vriendelijkheid en empathie, niet het kwaad, als als motor voor de mensheid. Hopelijk zijn de foto's die ik (en anderen) hier hebben gemaakt een geschikt instrument om die boodschap over te brengen; hopelijk doet ons werk baat bij elk van de 642 slachtoffers wiens verhaal de wereld meer dan ooit nodig heeft.

Oradour-sur-Glane is een spookachtig mooie plek ... en het is mijn oprechte hoop dat je het dorp zal bezoeken.

Met respect ingediend
Bren